Ảnh hưởng của Apple M1 đến ngành PC là rất lớn, và nó có lợi dù bạn không dùng đồ Apple

Apple M1 xuất hiện. Qualcomm nói rằng M1 là tín hiệu tốt, giúp họ tự tin vào hướng đi của mình, sau đó chuẩn bị ra mắt thêm một con chip để cạnh tranh. CEO mới của Intel thì nói họ phải tập trung làm ra sản phẩm tốt hơn những gì “một công ty ở Cupertino làm” (ý chỉ Apple). Samsung được đồn là đang rục rịch phát triển chip Exynos dành cho máy tính, vì suy cho cùng Samsung cũng có bán laptop mà. Chỉ một con chip nhỏ xíu thôi nhưng nó đã cho thấy tác động lớn tới ngành PC.

Từ trước đến nay, ngành PC phụ thuộc vào Intel quá nhiều. Gần như cái tên Intel đã trở thành một cái tên gắn chặt với chiếc máy tính trong tâm trí người dùng, thậm chí cả những đối tượng khách hàng chuyên nghiệp cũng nhớ tới Intel. Gần đây chúng ta có thêm AMD nổi dậy với các con chip hiệu năng cao, giá thấp hơn và đang có xu hướng đè lại Intel nhưng vẫn còn đang ở giai đoạn khởi động. Nhưng về cơ bản thì chip AMD vẫn dùng kiến trúc x86 giống như chip Intel, và cách AMD làm truyền thông cũng chưa thể đánh bại công sức xây dựng hình ảnh của Intel trong nhiều chục năm nay.

Bùm một cái, Apple M1 xuất hiện. Những chiếc máy tính Mac mới, bao gồm dòng bán chạy MacBook Air, một phần dòng chuyên nghiệp MacBook Pro 13", và máy để bàn Mac Mini đã chuyển sang dùng con chip mới, nói lời chia tay với Intel. Kết quả của việc chuyển đổi này rất khả quan, hiệu năng của máy cao, tính tương thích ổn với đa số phần mềm trong khi các nhà phát triển nhanh chóng update app của mình để hỗ trợ native cho M1. Thời gian dùng pin cũng là một điểm nhấn quan trọng mà M1 ghi điểm.

Nói cách khác, Apple M1 thay thế cho CPU Intel một cách khá là mượt mà và không có quá nhiều vấn đề xảy ra. Điều đó đã cho thị trường PC thấy rằng họ hoàn toàn có thể dùng chip ARM trên máy tính thay thế cho kiến trúc x86 mà vẫn không phải hi sinh về sức mạnh, thậm chí có thể vừa mạnh và tiết kiệm pin.

 

Intel có chip này có thể mang lại thời gian dùng pin trên 10-15 tiếng không? Có, dòng CPU Y-Series của Intel có thể đạt thời lượng pin như vậy nhưng nó phải đánh đổi bằng sức mạnh. Dòng CPU U-Series thì mạnh hơn nhưng không đạt mức tiêu thụ điện thấp như dòng Y nên để đạt được một sự cân bằng, thường thì các nhà sản xuất sẽ ưu tiên chọn CPU U-Series cho các laptop mỏng nhẹ.

Không phải đợi tới khi M1 ra mắt chúng ta mới thấy rằng Intel đang có vấn đề. Trong các năm qua họ liên tục gặp vấn đề trong việc nâng cấp dây chuyền sản xuất chip lên thế hệ mới, điều đó dẫn đến việc trì hoãn những tiến bộ về hiệu năng và mức độ tiết kiệm điện của CPU. Gần đây Intel mới bắt đầu có những cải tiến mạnh mẽ về thiết kế CPU của mình, chẳng hạn như việc bắt đầu áp dụng kiến trúc nhân mạnh + nhân tiết kiệm điện, nhưng nó chưa phải là thứ phổ biến trên thị trường và Intel cần thời gian để phổ biến những dòng chip mới này.

Nhìn sang Qualcomm, họ đã có chip ARM cho máy tính từ lâu rồi. Những năm 2012-2014 khi các dòng laptop ARM bắt đầu hiện diện, họ có hợp tác với vài nhà sản xuất để mang Snapdragon 800 lên một số tablet Windows. Năm 2018, Qualcomm tiếp tục thúc đẩy việc dùng ARM trên Windows 10 ARM với dòng Snapdragon 8cx nhưng hiệu năng không đủ cao, Microsoft cũng không làm đủ tốt để hỗ trợ Windows 10 khi dùng với những dòng chip không phải x86 nên mọi thứ cũng lình xình thôi.

Giờ thì khi Apple M1 xuất hiện, Qualcomm có thêm lý do để tin tưởng rằng họ đã đi đúng hướng, và họ cần làm tốt hơn để đưa ARM lên một form factor khác ngoài điện thoại di động - vốn đã là một thị trường truyền thống. Việc mở rộng sang làm chip cho máy tính sẽ đem lại một nguồn doanh thu khổng lồ cho Qualcomm, miếng bánh này quá béo bở để có thể bỏ qua.

Nhưng Qualcomm chỉ làm mỗi chip, họ cần làm việc chặt hơn với các nhà sản xuất máy tính để hoàn thiện sản phẩm, và đặc biệt phải tìm cách thúc Microsoft làm tốt hơn về Windows 10 ARM. Bạn có con chip ngon nhưng hệ điều hành không đủ tốt để tận dụng nó và không tối ưu dẫn đến pin kém thì thôi thà xài Intel cho khỏe người. Mình cho rằng việc này khó hơn, vì trước giờ Microsoft tùy đã bắt đầu xây dựng Windows 10 ARM được một thời gian nhưng mọi thứ vẫn có vẻ chậm chạp. Hi vọng giờ họ thấy đối thủ của mình đang làm gì thì sẽ có động lực để chạy nhanh hơn.

Apple có lợi thế hơn trong câu chuyện đưa ARM lên máy tính vì họ nắm mọi thứ quan trọng trong tay. Họ là nhà thiết kế chip, họ cũng thiết kế ra cái máy, và họ cũng làm chủ phần mềm của riêng mình. Thế nên khi cần tối ưu cho một kiến trúc mới, Apple gần như không phải làm việc thêm với các bên khác, họ chỉ xử lý nội bộ với nhau và đi đặt hàng sản xuất. Việc này nhanh, gọn hơn so với việc phải làm việc với các công ty khác, mà những công ty khác này lại không thể bị chi phối và đều ngang “cấp” với nhau nên sẽ có nhiều vấn đề xảy ra khi hợp tác.

Tất nhiên, Apple cũng đã có thời gian chuẩn bị chứ không phải đùng một cái là có ngay một chiếc máy Mac ARM. Tin đồn về việc Apple tự làm chip ARM cho máy tính đã có từ ít nhất 3 năm trước, và khoảng 2 năm trước đã bắt đầu có tin tức về việc Apple bắt đầu điều chỉnh macOS để hỗ trợ kiến trúc nhân mới. Họ cũng phải đi làm, đi điều chỉnh này kia, nhưng hiệu quả hơn và có thể đưa ra sản phẩm nhanh hơn so với các đối thủ của mình.

Có thể thấy rằng sự xuất hiện của Apple M1 đã tác động lớn tới các hãng khác, buộc họ phải thay đổi suy nghĩ về việc chỉ dùng chip Intel, AMD và bắt buộc phải “mở lòng” hơn với laptop chạy chip ARM. Chắc chắn Apple sẽ không bao giờ đi lên nắm số 1 thị trường laptop tính theo thị phần vì cơ bản họ không bán máy rẻ, nhưng những tác độ mà M1 để lại sẽ giúp chúng ta có một thị trường laptop nói riêng và PC nói chung vui hơn, mạnh mẽ hơn, pin lâu hơn và có thể là giá rẻ hơn so với hiện nay.